اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

فرهنگ  /  قرآن و فعالیت های دینی

عرفه و لذت بخشیده شدن از گناهان

شب قدر ارزشمندترین و محبوب ترین زمان در نزد خدا و بهترین زمان برای دعا کردن است. اما پس از این لیالی گرانقدر عرفه یکی از ارزشمندترین زمان‌ها برای عبادت و راز و نیاز با خداوند است.

عرفه و لذت بخشیده شدن از گناهان

به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس در دین اسلام، با توجه به تنوع عبادات و اقتضای هر کدام از آنها نسبت به زمان و مکان و اشخاص و شرایط مختلف، هیچ لحظه‌ای و هیچ مکانی و هیچ شرایطی و هیچ فرد مکلفی را نمی‌توان تصور کرد که قادر بر انجام عبادت و ارتباط با خدا نباشد.

با این حال، زمان ها، مکان ها و شرایط خاصی هستند که با توجه به ویژگی خاصی که از طرف خدای متعال برای آن ها مقدر شده از مزیت نسبی برای ارتباط با خدا، عبادت و مناجات برخوردار هستند. نکته مهم آن است که از آن ها به عنوان فرصت‌های ناب عبادت غافل نشویم.

برای لمس بهتر مفهوم فرصت، بهتر است از کلام رسول گرامی اسلام خطاب به اباذر بهره بریم که فرمودند: «یَا أَبَا ذَرٍّ، اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَکَ قَبْلَ هَرَمِکَ، وَ صِحَّتَکَ قَبْلَ سُقْمِکَ، وَ غِنَاکَ قَبْلَ فَقْرِکَ، وَ فَرَاغَکَ قَبْلَ شُغْلِکَ، وَ حَیَاتَکَ قَبْلَ مَوْتِکَ؛ [۱] اى ابوذر؛ پیش از آنکه پنج چیز به تو روى آورد، پنج چیز را غنیمت شمار (از آنها استفاده شایسته کن)، جوانى را پیش از پیرى، تندرستى را پیش از بیمارى، توانگرى را پیش از پریشانى و فراغت را پیش از گرفتارى و زندگى را پیش از مرگ.» آری بهترین توصیف مفهوم فرصت، زائل شدن و از دست رفتن قطعی آن است. پس باید از آن استفاده کرد و چه استفاده ای بهتر از عبادت و بندگی؟

برخی از فرصتهای عبادت، فرصت‌هایی مختص به افرادی خاص هستند مثل این که، دعای مظلوم، بیمار، والدین برای فرزند، زائر امام حسین (ع) و... به استجابت نزدیک ترند اما در کنار این فرصت های خاص، فرصت های عمومی ارزشمندی وجود دارند که همه می توانند از آن ها برای دعا و عبادت خدا استفاده کنند.

بهترین فرصت عبادت خداوند متعال، بندگان خود را با عبارات گوناگون برای انجام بندگی و عبادت تشویق کرده است مثل این که خلقت او را برای بندگی دانسته و می فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُون‏؛ [۲] من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند.»

یا این که آن ها را این چنین به سوی خود فرا می خواند: «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُم‏؛ [3] پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعاى) شما را بپذیرم!»

خدای مهربان، مکان هایی مثل مساجد و زیارتگاه های معصومین را با ثواب های شگفت انگیز عبادت در آن ها، معین کرده تا بندگان او به سوی عبادت و کسب فیض از او رغبت کنند. زمان هایی مثل ماه مبارک رمضان به عنوان ماه مهمانی خدا، اعیاد بزرگ اسلامی و... نیز به همین جهت قرار داده شده‌اند.

از نظر زمانی، شب قدر ارزشمندترین و محبوب ترین زمان در نزد خداست که درباره آن می فرماید: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر؛ [۴] شب قدر بهتر از هزار ماه است!» از نظر فرصت های مرکب از زمان و مکان، هیچ چیز مثل وقوف در صحرای عرفات در روز عرفه نیست چنان که از رسول خدا صلّی الله علیه و آله نقل شده که فرمودند: «أَعْظَمُ‏ أَهْلِ‏ عَرَفَاتٍ‏ جُرْماً مَنِ‏ انْصَرَفَ‏ وَ هُوَ یَظُنُّ أَنَّهُ لَمْ یُغْفَرْ لَه‏؛ [۵] گناهکار ترین فرد در عرفات کسی است که از آن‏ جا باز گردد در حالی که گمان می‌برد آمرزیده نشده است.»

بی شک پس از ماه رمضان و شب و روز قدرش، عرفه یکی از ارزشمندترین زمان ها برای عبادت و راز و نیاز با خداوند است. چنان که امام صادق علیه السلام می فرمایند: «مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إِلَى مِثْلِهِ مِنْ قَابِلٍ إِلَّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ؛ [۶] کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشد در هیچ زمان دیگری نمی تواند آمرزیده شود مگر این که روز عرفه را ببیند.»

عرفه، یعنی زاری برای ترحم

از امیر المؤمنین علیه السلام درباره این که چرا باید در عرفات و جبل‌الرحمه که بیرون از محدوده حرم است وقوف انجام شود، پرسیده شد که حضرت در پاسخ فرمودند: «لِأَنَّ الْکَعْبَةَ بَیْتُهُ وَ الْحَرَمَ بَابُهُ فَلَمَّا قَصَدُوهُ وَافِدِینَ وَقَفَهُمْ بِالْبَابِ یَتَضَرَّعُون‏؛ [۷] زیرا کعبه خانه خداست و حرم، درِ آن است؛ و زمانی که کسی قصد دیدار با صاحب خانه را دارد، آن ها را پشت در متوقف می کند تا تضرع کنند(و موفق به دیدار شوند).»

این کلام، به تنهایی نشان دهنده عظمت فرصت روز عرفه است که در صورت استفاده بهینه، زندگی انسان را دگرگون کرده و تحول اساسی در درون انسان ایجاد می‌کند. یعنی عرفه می‌تواند اقیانوس رحمت الهی را به جوشش درآورد و اتفاقی بیافریند که باید!

از این رو، جای شگفتی نیست که حضرت زین العابدین علیه السلام در دعای این روز، این چنین فضای زاری را مهیا می کند: «أَنَا الْجَانِی عَلَى نَفْسِهِ أَنَا الْمُرْتَهَنُ بِبَلِیَّتِهِ أَنَا الْقَلِیلُ الْحَیَاءِ أَنَا الطَّوِیلُ الْعَنَاءِ؛ [۸] منم که در حق خود جنایت کردم، منم که در گرو بلاى خودم، منم که کم حیاام، منم که داراى گرفتارى فراوانم.»

امید است در این روز استثنایی بتوانیم بهترین استفاده و بهره را ببریم که فرصت اندک و ره طولانی است.

نویسنده: محسن رفیعی

پی نوشت
[۱] ‏محمد بن حسن طوسی، الأمالی (طوسی) (دار الثقافة: قم، ۱۴۱۴)، ۵۲۶.
[۲] سوره ذاریات، آیه ۵۶.
[۳] سوره غافر، آیه ۶۰.
[۴] سوره قدر، آیه ۳.
[۵] ‏نعمان بن محمد ابن حیون و نعمان بن محمد ابن‌حیون، دعائم الإسلام (موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث: قم، ۱۳۸۳)، ج ۱, ۳۲۰.
[۶] ‏همان، ج ۱, ۲۶۹.
[۷] ‏محمد بن یعقوب کلینی، الکافی (اسلامیه) (دار الکتب الإسلامیة: تهران، ۱۳۶۳)، ج ۴, ۲۲۴, حدیث ۱.
[۸] صحیفه سجادیه، نیایش چهل و هفتم.

انتهای پیام/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول