چکیده
سابقه حضور یهود در جزیره العرب به دوره پیش از اسلام بازمی گردد. ظاهراً یهودیان در ادوار مختلف به این منطقه مهاجرت کرده اند. عدم حضور جدی یهودیان این منطقه در میان مشاهیر فرهنگ و علم یهود، نشان از پایین بودن سطح دانش آنان در مقایسه با یهودیان سایر مناطق دارد. با اینحا یهودیان بر جامعه عرب تاثیرگذار بودند. در دوره اسلامی علمای یهود به دلیل عدم برخورداری از دانش، نتوانستند تعامل سازندهای با پیامبر(ص) داشته باشند. بعد از رحلت پیامبر(ص)، مسلمانان در تعامل با یهودیان به ویژه احبار نومسلمان، عناصری از فرهنگ یهود عمدتاً با بار ارزشی منفی وارد فرهنگ اسلامی کردند. اما با آغاز شکلگیری تمدن اسلامی، مسلمانان با ساکنان مناطق مفتوحه از جمله علمای یهود تعامل دو سویه برقرار کردند. نگارنده بر آن است که تفاوت سطح دانش یهودیان جزیرهالعرب با مناطق دیگر، تاثیرگذاری دوگانه یهود در فرهنگ اسلامی را به همراه داشته است. نتیجه پژوهش حاضر مبین آن است که تاثیرگذاری یهودیان جزیره العرب در سدههای نخستین در جامعه اسلامی سبب نفوذ آن دسته از عناصر فرهنگ یهود درجامعه اسلامی شد که واژگونه شدن بخشی از آموزههای اسلامی را به دنبال داشت؛ در حالی-که با آغاز شکلگیری تمدن اسلامی تعامل دو سویه میان علمای مسلمان و یهود به وجود آمد.
کلیدواژگان: یهود، عرب، جزیره العرب، اسرائیلیات
نویسنده:
فاطمه جعفرنیا
فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام - سال هفتم، شماره 26، پاییز 1394.