به گزارش خبرگزاری فارس از اراک، کبوترخانه، واژه‌ای است که شاید بارها و بارها نام آن را شنیده باشیم، اما از کارکرد آنها چندان اطلاعی نداریم.
کبوترخانهها مکان‌هایی هستند که بیشتر در بین زمین‌های مزروعی، گندم‌زارها و در اطراف رودخانه‌ها به چشم می‌خورند، بر اساس شواهد موجود کبوترخانهها از شاهکارهای معماری دوره صفویه هستند و نخستین نمونه کبوترخانهها در زمان شاه عباس احداث شده‌اند.
با گذشت زمان بسیاری از این کبوترخانهها تخریب و تعداد اندک باقی مانده نیز در حال تخریب هستند، این بناها که همچون دیگر جلوه‌های زیبای هنری ایران ناشناخته مانده‌اند، در گذشته زیرساخت تاسیسات کشاورزی شهرهای ایران محسوب می‌شدند.
کبوترخانهها توسط معماریانی زبردست ساخته می‌شدند تا کشاورزان بتوانند از فضولات کبوترها به عنوان کود استفاده کرده و تولید محصولات کشاورزی خود را بهبود ببخشند، این بناها همچنین زیستگاهی امن برای کبوتران محسوب می‌شدند.
استان مرکزی در کنار استان‌هایی چون اصفهان و یزد چندین کبوترخانه را در دل خود جای داده است که هم اکنون تعداد اندک باقی مانده آن در حال تخریب هستند.
گردشگران مجذوب زیبایی‌های کبوترخانههای می‌شوند
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی در رابطه با این کبوترخانهها به خبرنگار فارس در اراک می‌گوید: در گذشته در شهرهای خمین و اراک کبوترخانه‌هایی با هدف جمع‌آوری کود احداث شده که امروز کمتر اثری از این بناهای زیبا باقی‌مانده است.
رضا حسینی می‌افزاید: این بناها به قدری زیبا و اعجاب‌انگیز هستند که چشم هر بیننده و گردشگری را مجذوب زیبایی‌های خود می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه در ساخت این مکان‌های زیبا از خاک رس استفاده می‌شده است، تصریح می‌کند: آرایش بسیار جالبی در ساخت لانه‌های کبوتران به کار رفته که انسان را به شگفتی وا می‌دارد.
این کارشناس بیان می‌کند: کبوترانی که در کبوترخانهها لانه داشتند، به خوبی به آب و دانه دسترسی داشته و از گزند سایر حیوانات همچون پرندگان شکاری و یا روباه و گربه و سایر دشمنان در امان بودند و این از شگفتی‌هایی است که در ساخت این بناها به چشم می‌خورد.
حسینی بر ضرورت حفظ و نگهداری این بناهای منحصر به فرد تاکید کرده و معتقد است: تلاش در راستای حفظ و نگهداری این بناها می‌تواند نقش موثری در رونق گردشگری داشته باشند.
نشان دادن خلاقیت و نبوغ ایرانی به گردشگران خارجی با حفظ کبوترخانهها
یکی دیگر از کارشناسان میراث فرهنگی نیز می‌گوید: متاسفانه امروزه کبوترخانه‌هایی که در شهر خمین وجود دارد، یکی پس از دیگری در حال تخریب و از بین رفتن هستند.
رضا ملیحی می‌افزاید: اگر مسئولان امروز برای حفظ و نگهداری این بناها اقدامی نکنند، فردا اثری از این شاهکارهای معماری باقی نخواهند ماند.
وی با اشاره به نحوه ساخت این بناها خاطرنشان می‌کند: کبوترخانهها به گونه‌ای ساخته شده‌اند که حداقل مصالح ساختمانی در آن به کار رفته، اما تا جایی که فضا اجازه می‌داده، لانه‌های کبوتر شکل گرفته است.
این کارشناس می‌گوید: در زمان ساخت کبوترخانهها به مسائلی چون تهویه هوا در داخل برج توجه شده، تهویه هوا به گونه‌ای است که در طول سال حرارت مطبوعی در داخل فضا ایجاد می‌کند تا شرایط مساعدی برای تخمگذاری کبوتران فراهم شود و این مسائل نکات ارزشمندی هستند که می‌تواند از نظر گردشگری خلاقیت و نبوغ ایرانی را بیش از گذشته به گردشگران خارجی نشان دهد.
65 کبوترخانه در خمین در حال تخریب هستند
یکی از فعالان گردشگری استان مرکزی نیز می‌گوید: کبوترخانهها در گذشته احداث می‌شدند تا کشاورزان از فضله‌های کبوتران به عنوان کود برای تقویت زمین کشاورزی استفاده کنند.
مسعود تاج‌آبادی با بیان اینکه دور کردن کبوتران از مزارع به منظور جلوگیری از آسیب‌رساندن به مزارع از دیگر اهداف ایجاد کبوترخانهها بوده است، بیان می‌کند: در شهر خمین ۶۵ کبوترخانه مربوط به دوران صفویه، قاجاریه و پهلوی وجود دارد که 7 کبوترخانه به ثبت آثار ملی رسیده است.
وی ادامه داد: در شهر زرندیه نیز برج کبوترخانه خورآباد وجود دارد که در دوره پهلوی اول احداث شده است.
این فعال گردشگری خاطرنشان می‌کند: در اراک نیز در جاده فرودگاه کبوترخانه‌ای قرار دارد که امروز در معرض تخریب قرار گرفته و نیازمند تعمیر و بازسازی است.
این فعال گردشگری می‌افزاید: امروز به دلیل سوءمدیریت و بی‌توجهی بیشتر این کبوترخانه‌یا از بین رفته و یا در حال تخریب هستند، کبوترخانه‌ای که در جاده فرودگاه و در مزرعه رسول آباد قرار دارد همچون سایر کبوترخانههای شهر خمین در حال تخریب است و مقداری از سقف آن فرو رفته است که باید مسئولان میراث فرهنگی در این زمینه حساسیت بیشتری داشته و مانع از تخریب این شاهکارهای معماری شوند.
وی می‌گوید: آثار تاریخی برگی از کتاب تاریخ و شناسنامه کشور هستند که باید در حفظ و حراست از این آثار بکوشیم، خواه این آثار یک کبوترخانه باشد، خواه بنایی همچون بازار اراک.
این فعال گردشگری می‌افزاید: امروز به دلیل سوءمدیریت و بی‌توجهی بیشتر این کبوترخانه‌یا از بین رفته و یا در حال تخریب هستند، کبوترخانه‌ای که در جاده فرودگاه و در مزرعه رسول آباد قرار دارد همچون سایر کبوترخانههای شهر خمین در حال تخریب است و مقداری از سقف آن فرو رفته است که باید مسئولان میراث فرهنگی در این زمینه حساسیت بیشتری داشته و مانع از تخریب این شاهکارهای معماری شوند.
انتهای پیام/ن
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
